W działalności Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. J. Lompy w Katowicach istotną rolę odgrywa współpraca z lokalnym środowiskiem oświatowym. Do tradycyjnych form współpracy należy udzielanie porad merytorycznych i metodycznych nauczycielom bibliotekarzom, tworzenie zestawień bibliograficznych dla pedagogów, organizacja zajęć bibliotecznych oraz udostępnianie wybranych zbiorów na potrzeby ekspozycji. Warto zaznaczyć, że Biblioteka dysponuje również specjalną ofertą dla osób zainteresowanych problematyką Górnego Śląska, wokół której koncentrują się działania Wydziału Instrukcyjno-Metodycznego Edukacji Regionalnej. Jego pracownik przygotowuje prelekcje, konkursy i prezentacje dla zainteresowanych bibliotekarzy.
    Od kilku lat na terenie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej odbywają się także spotkania katowickich nauczycieli. Ich efektem była organizacja kilku wystaw, dzięki którym pedagodzy mieli możliwość promowania swoich placówek. W latach 2004-2007 przygotowano następujące ekspozycje: "Z życia bibliotek szkolnych", "Galeria exlibrisów" oraz "Gazetki szkolne". W ramach każdego cyklu prezentowało się kilkanaście górnośląskich szkół (podstawowych, gimnazjalnych i licealnych).

 

Zdjęcie nr 1 : Wystawa "Gazetki szkolne" (fragment)

Fot.: A. Gurbisz

 

    W roku szkolnym 2006/2007 obok tradycyjnych form współpracy, kierowanych do bibliotekarzy i pedagogów, zadbano również o nawiązanie kontaktów z lokalnym środowiskiem akademickim.
W październiku 2006 r. rozpoczęto współpracę ze Studenckim Kołem Naukowym "Sodalitas Bibliologica Silesiana", zrzeszającym studentów i doktorantów Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Ze względu na liczne kontakty placówki z nauczycielami, przedstawiciele Koła zwrócili się do Dyrekcji Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej z prośbą o popularyzację zbiórki książek dla polskich placówek oświatowych działających poza krajem.
     Należy zauważyć, że akcja polonijna już od kilku lat stanowi stały element działalności stowarzyszenia, a bezpośrednią pobudką do jej podjęcia stała się trudna sytuacja polonijnych szkół działających w Europie Środkowej i Wschodniej.[1] Niejednokrotnie nie posiadają one własnych bibliotek. Nie dysponują również środkami na zakup książek niezbędnych do nauczania i pielęgnowania ojczystej mowy, dlatego chętnie przyjmują wydawnictwa używane.
    Na terenie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Katowicach zbiórka rozpoczęła się w listopadzie 2006 r. Jej koordynacją zajęły się Anna Marcol, Katarzyna Drogoś i Aleksandra Gurbisz, których zadaniem było rozpowszechnianie informacji na temat akcji wśród zaprzyjaźnionych szkół oraz gromadzenie i selekcja książek. Z kolei członkowie Studenckiego Koła Naukowego "SBS" zobowiązali się zorganizować transport zebranych publikacji za granicę.
    Do akcji włączyły się filie PBW w Będzinie, Piekarach Śląskich, Sosnowcu i Świętochłowicach oraz bibliotekarze, nauczyciele i bibliofile, którzy przekazywali książki pochodzące z prywatnych biblioteczek. Przedsięwzięcie wsparły także katowickie szkoły (Gimnazjum nr 10, Gimnazjum nr 22, Gimnazjum nr 23, Szkoła Podstawowa nr 29), organizując odrębne zbiórki na terenie swoich bibliotek. Zebrane tą drogą dary uczniów, wśród których dominowała literatura dziecięco-młodzieżowa, były przywożone przez nauczycieli do PBW. Publikacje z zakresu literatury pięknej przekazały natomiast biblioteki Zespołu Szkół Specjalnych w Czeladzi i Szkoły Podstawowej nr 6 w Łaziskach Górnych.
    Ilość zebranych wydawnictw przerosła oczekiwania organizatorów. W sumie zgromadzono ponad 4 tys. woluminów, z których wybrano pozycje najbardziej wartościowe. W tym celu pracownicy Wydziałów Opracowania Zbiorów i Gromadzenia dokonali wnikliwego przeglądu skompletowanych tytułów pod kątem ich przydatności. Na potrzeby zbiórki polonijnej zdecydowano się przeznaczyć ok. 1300 starannie wyselekcjonowanych książek. W księgozbiorze tym dominowały lektury szkolne, literatura dziecięco-młodzieżowa, klasyka literatury polskiej oraz polskie przekłady z literatur obcych: niemieckiej, angielskiej, francuskiej, rosyjskiej i amerykańskiej.
    Wyselekcjonowane publikacje spakowano do 35 kartonów i przechowywano na terenie biblioteki macierzystej. Były one sukcesywnie odbierane przez Zarząd Koła, a odbiór kolejnych partii oficjalnie potwierdzano.
    W lutym 2007 r. studenci przewieźli książki zebrane przez pracowników Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej do Budapesztu. Przekazali je Ewie Słabej Rónay - dyrektorowi Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej na Węgrzech. Do tej pory OSzP nie posiada własnej książnicy, dlatego przywiezione dary są dla niej bardzo cenne. Będą służyły uczniom jako pomoc w nauce języka ojczystego.[2]
    Po przekazaniu książek Dyrekcja i pracownicy Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. J. Lompy w Katowicach otrzymali pisemne podziękowania od prof. Leonarda Ogiermana, opiekuna Studenckiego Koła Naukowego "Sodalitas Bibliologica Silesiana" oraz prof. Elżbiety Gondek, Dyrektora Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego, w których zawarto wyrazy wdzięczności za ich aktywne włączenie się w akcję polonijną oraz jej promocję w regionie.[3]

 

Zdjęcie nr 2 : Selekcja książek przeznaczonych na akcję polonijną.

Fot.: A. Gurbisz

    Powodzenie, jakim cieszyła się zbiórka polonijna, zachęciło pracowników PBW do organizacji akcji pod hasłem "Uzupełnij swoją domową biblioteczkę!" (pomysłodawcą przedsięwzięcia była K. Drogoś). Na jej potrzeby przeznaczono dobrze zachowane książki literackie, biograficzne, naukowe i popularnonaukowe, które nie zostały zakwalifikowane do przekazania studentom. Dzięki tej inicjatywie osoby odwiedzające bibliotekę macierzystą w semestrze letnim roku szkolnego 2006/2007 mogły bezpłatnie wzbogacić swoje domowe księgozbiory o wybrane pozycje książkowe.
    Akcja cieszyła cię dużą popularnością wśród czytelników biblioteki, uczniów, nauczycieli i studentów.[4] Zainteresowała również zaprzyjaźnionych bibliotekarzy, dla których przygotowano kilkaset wyselekcjonowanych tytułów z zakresu literatury dziecięco-młodzieżowej. Trafiły one m. in. do placówki opiekuńczo-wychowawczej "Świetlica Kolpinga" w Mysłowicach.
    Książki rozdawane w ramach akcji pogrupowano w kilku działach i oznakowano. Aby ułatwić wybór interesujących tytułów, wydzielono: lektury szkolne, literaturę piękną (polską i obcą), biografie, publikacje historyczne, poradniki i przewodniki. Natomiast wydawnictwa, które nie mieściły się w żadnej z wyżej wymienionych kategorii, zostały ułożone na półce z napisem "dla poszukiwaczy ciekawej książki". Po kilku tygodniach wprowadzono też tabliczkę z oznaczeniem "nowości", pod którą co kilka dni dokładano nowe pozycje.
     Regały z wyselekcjonowanymi publikacjami ustawiono na korytarzach Biblioteki. W ten sposób wszyscy zainteresowani mogli się zapoznać z ich zawartością. Półki z książkami postawiono również przy wejściu do Czytelni i Wypożyczalni PBW. Znalazły się tam przede wszystkim wybrane tytuły z zakresu literatury pięknej, biografie oraz książki naukowe i popularnonaukowe, które cieszyły się największą popularnością.
    W ramach akcji "Uzupełnij swoją domową biblioteczkę!" w ręce osób odwiedzających Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką trafiło kilka tysięcy wydawnictw. Ze względu na duże zainteresowanie tą inicjatywą będzie ona kontynuowana w kolejnych miesiącach.

 

Zdjęcie nr 3 : Przykładowe publikacje rozdawane w ramach akcji
"Uzupełnij swoją domową biblioteczkę!"

Fot.: A. Gurbisz

    Na kontynuację mogą również liczyć bezpłatne zajęcia komputerowe dla seniorów zorganizowane w maju i czerwcu 2007 r. w Internetowym Centrum Informacji Multimedialnej PBW, ponieważ pozwoliły osobom starszym na bezstresowe zapoznanie się z obsługą komputera.[5] Stały się także doskonałą okazją do popularyzacji ICIM, w którym znajduje się sześć stanowisk komputerowych ze stałym dostępem do Internetu.
    Program 5-dniowych szkoleń zorganizowanych pod hasłem "Niech cię wnuki nie wyprzedzą", opracowała i zrealizowała Urszula Jankowska. Przewidziała w nim następujące bloki tematyczne: obsługę komputera, korzystanie z edytora tekstów Microsoft Word, Internetu, poczty elektronicznej i komunikatora Gadu-Gadu.
    Zainteresowanie projektem przerosło oczekiwania organizatorów, bo chęć uczestnictwa w zajęciach zgłosiło prawie 30 osób w wieku 60-85 lat. Były to przede wszystkim panie - emerytowane nauczycielki i słuchaczki Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Katowicach, który zamieścił wzmiankę o akcji biblioteki na swojej stronie internetowej.[6] W związku z tym przygotowano cztery grupy szkoleniowe (każda liczyła 5 osób), a poziom trudności i tempo prowadzonych zajęć dostosowano do wymagań seniorów. Na ich prośbę zorganizowano również zajęcia powtórzeniowe, podczas których mogli doskonalić zdobyte umiejętności.

 

Zdjęcie nr 4 : Zajęcia komputerowe dla seniorów.

Fot.: A. Gurbisz

    Akcje zorganizowane przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką im. J. Lompy w Katowicach w roku szkolnym 2006/2007 okazały się doskonałą formą współpracy ze środowiskiem studentów, nauczycieli, bibliotekarzy i słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Pozwoliły także na pozyskanie nowych czytelników oraz promocję Biblioteki w regionie.

Przypisy:
[1] Por.: A. Marcol: Polska biblioteka w Cierlicku. "Fakty Polonijne" (Mannheim) 2005, nr 25, s. [1].
[2] Zob.: W. Kugler: Polak-Węgier dwa bratanki, i przy książce i przy aucie. "Polonia Węgierska" (Budapeszt) 2007, nr 3, s. 15.
[3] Szerzej: A. Marcol: Zbiórka książek na rzecz bibliotek polonijnych okazją do współpracy studentów bibliotekoznawstwa i nauczycieli bibliotekarzy w regionie. "Dialog Edukacyjny" (Rybnik) 2007, nr 1 [w druku].
[4] Zob. np.: Uzupełnij swoją domową biblioteczkę! "Raptularius" (Katowice) 2007, nr 20, s. 6.
[5] Zob. też: A. Marcol, U. Jankowska: Bezpłatne szkolenia komputerowe dla seniorów w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej im. J. Lompy w Katowicach. W: Serwis "Biblioteka Pedagogiczna". Tryb dostępu: http://www.bib.edu.pl/nowap.html [dostęp: 29.06.2007].
[6] Zob.: http://www.us.edu.pl/uniwersytet/UTW/senior/php [dostęp: 10.05.2007].